uzaktan çalışma yönetmeliği

16 Mart 2021

Uzaktan Çalışma Yönetmeliği 

Uzaktan Çalışma Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 10 Mart 2021 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Uzaktan çalışma, 2016 yılında İş Kanunu Madde 14’te yapılan değişiklikler kapsamında düzenlenmeye başlanmıştır. Yönetmelik ile beraber, İş Kanunu’nda yer alan düzenlemeler detaylandırılmıştır.

 

Uzaktan Çalışma Nedir?

İş Kanunu ve Yönetmelik’te, uzaktan çalışma, “çalışanın işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi” olarak tanımlanmıştır. Uzaktan çalışma ile, çalışanın, iş görme edimini evinden, ortak çalışma alanı olarak faaliyet gösteren yerel bir merkezden ve hatta seyahat ederken yerine getirmesi mümkündür. 

 

Sözleşmenin Şekli

Yönetmelik’teki düzenlemeler kapsamında, uzaktan çalışma sözleşmesinin yazılı yapılması esastır. Mevcut çalışanlar için uzaktan çalışmaya dair yeni bir sözleşme yapılması yerine, ilgili konular iş sözleşmelerine yazılı ek olarak da düzenlenebilir.
 
Sözleşme içeriğinde işin tanımı, yapılış şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümlerin yer alması gerekmektedir. 

 

İşin Yapılmasına İlişkin Maliyetler: Üretim, Çalışma Mekânı ve İş Araçları

İşin yapılmasına ilişkin maliyetler, uzaktan çalışma yapılan işin niteliğine göre değişecektir. Ancak bu maliyetler, üretime, çalışma mekanına ve iş araçlarına ilişkin olmak üzere üç ana başlıkta ele alınabilir. 

 

Verilerin Korunması

Uzaktan çalışma sırasında iş gereği işlenmesi gereken verilere farklı mecralardan erişim sağlanabilecektir. Yönetmelik uyarınca işveren, uzaktan çalışanlarını, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirmekten sorumlu tutulmaktadır. 

Yönetmelik’e göre işverenin, korunması gereken verilerin tanımı ve kapsamını iş sözleşmesinde belirtmesi gerekmektedir. Çalışanların ise, işveren tarafından kendilerine iletilen verilerin korunmasına ilişkin talimatlara uyma yükümlülüğü mevcuttur.

Üretim Maliyetleri
Yönetmelik’in 8. maddesinde, işin yerine getirilmesinden kaynaklanan mal veya hizmet üretimiyle doğrudan ilişkili zorunlu giderlerin iş sözleşmesinde tespit edilmesi ve bu giderlerin kimin tarafından karşılanacağına ilişkin hususların belirtilmesi gerektiğini düzenlenmektedir. Ancak bu düzenleme, Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili maddeleri ile çelişmektedir. Borçlar Kanunu madde 414’te, işin görülmesinin gerektirdiği her türlü harcamanın işveren tarafından karşılanacağı düzenlenmektedir. Bu nedenle, işin görülmesi için zorunlu olan giderlerin kısmen veya tamamen çalışan tarafından karşılanmasına ilişkin anlaşmalar geçersiz sayılabilir. 
 
Çalışma Mekânı
Gerekli olması halinde, uzaktan çalışmanın yapılacağı mekân ile ilgili düzenlemeler iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanır. Bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin ne şekilde karşılanacağı ise çalışan ile işveren tarafından birlikte belirlenir. Sözleşmede bu hususun açıkça düzenlenmesi faydalı olacaktır. Aksi halde, işverenin ilgili maliyetleri karşılama yükümlülüğü söz konusu olabilir.
 
İş Araçları
İşin yapılması için gerekli araçlar, iş sözleşmesinde aksi belirtilmediği sürece işveren tarafından sağlanacaktır. Bu düzenlemeden, sözleşmede aksi kararlaştırılması durumunda iş araçlarının çalışan tarafından temin edilmesi imkânı olduğu da anlaşılmaktadır. Türk Borçlar Kanunu madde 413’e göre, iş araçlarının çalışan tarafından temin edilmesi halinde işveren, aksi anlaşmada kararlaştırılmadıkça, çalışana uygun bir karşılamakla yükümlüdür. İlgili kanun hükmü sebebiyle, bu hususun iş sözleşmesinde veya ilgili eklerde düzenlemesi faydalı olacaktır.
 
Çalışana teslim edildiği tarihteki bedellerinin de belirtilen iş araçları listesinin, işveren tarafından iş sözleşmesinde veya iş sözleşmesi haricinde yazılı bir belge ile kayıt altına alınması gerekir.

 

Verilerin Korunması

Uzaktan çalışma sırasında iş gereği işlenmesi gereken verilere farklı mecralardan erişim sağlanabilecektir. Yönetmelik uyarınca işveren, uzaktan çalışanlarını, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirmekten sorumlu tutulmaktadır. 
 
Yönetmelik’e göre, işverenin korunması gereken verilerin tanımı ve kapsamını iş sözleşmesinde belirtmesi gerekmektedir. Çalışanların ise, işveren tarafından kendilerine iletilen verilerin korunmasına ilişkin talimatlara uyma yükümlülüğü mevcuttur. Uzaktan çalışma sırasında işverene ait verilerin korunması gerekli olduğu gibi, çalışanların özel hayatının gizliliğine ve kişisel verilerinin korunmasına dair ilgili mevzuatlara da uygun hareket edilmelidir. İşyeri politika ve prosedürlerinde, verilerin korunmasına dair düzenlemelere ve uygulamalara yer verilmelidir. 

 

İş Sağlığı ve Güvenliği

Yönetmelik uyarınca işveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür. İlgili düzenlemeye göre işveren tarafından alınması gereken tedbirler çalışana sağlanan ekipmanla sınırlı gibi gözükse de işverenler, çalışılan mekân dahilindeki tüm fiziki ve psikososyal risklere karşı alınması gereken tedbirlerden de sorumludur.

 

Uzaktan Çalışma Yapılamayan İşler

Yönetmelik kapsamında, tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma ve biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamaz.
 
Kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili mevzuatına göre hizmet alımı suretiyle gördürülen işler ile millî güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı ilgili birim, proje, tesis veya hizmetten sorumlu olan veya hizmeti alan kamu kurum ve kuruluşunca belirlenir.

 

Uzaktan Çalışmaya Geçiş

İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabileceği gibi çalışan ve işverenin anlaşması halinde mevcut iş sözleşmesinin uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülmesi de mümkündür. Uzaktan çalışmaya geçişe dair işlemlerin yazılı olarak yapılması esastır. Uzaktan çalışmaya geçişte kural olarak çalışanın talebi aranacaktır. Uzaktan çalışmadan işyerinde çalışmaya geçişte de aynı usul geçerlidir.  
 
Mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenler sebebiyle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uzaktan çalışma uygulanacak olması halinde, uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmaz. COVID-19 virüsüne bağlı olarak ortaya çıkan salgının, zorlayıcı nedenler arasında olduğu genel olarak kabul edilmektedir.

 

Sonuç

Uzaktan çalışmanın daha detaylı bir şekilde düzenlenmesi konuyla ilgili önemli belirsizlikleri ortadan kaldırmaktadır. Bununla beraber, hali hazırda tamamen veya kısmen uzaktan çalışmaya geçmiş olan işverenlerin, Yönetmelik’te yer alan düzenlemeler doğrultusunda iş sözleşmeleri ve eklerini düzenlemeleri ve verilerin korunması ile iş sağlığı ve güvenliği gibi konularda tamamlayıcı çalışmalar yapmaları gerekmektedir.

 

 

 

 

 

 

 
E-Bülten'e Hemen Kayıt Olun

E-bülten gönderimlerimize üye olmak için aşağıdaki formu doldurabilirsiniz.