Giriş

Uyuşturucu madde kullanımı, ticareti ve imali ile mücadele kapsamında caydırıcılık amacıyla Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) ve Ceza Muhakemesi Kanunu'nda (CMK) farklı suçlar ve cezalar düzenlenmiştir.

Uyuşturucu, merkezi sinir sistemini etkileyerek beynin fonksiyonlarını değiştiren algıda, duyularda, davranışlarda, bilinçte ve ruh halinde değişikliklere neden olan psikotik maddelere verilen genel isimdir. En yaygın uyuşturucu madde türleri, eroin, kokain, esrar, kenevir, amfetamin, metamfetamin ve bunların türevleridir.

Uyuşturucu Madde Kullanma Suçu 

TCK'nın 191. maddesine göre, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. 

Bir kişinin bu suçu işlediğinin tespit edilmesi durumunda soruşturma başlatılır ve beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir. Erteleme süresi içerisinde şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre altışar aylık sürelerle en fazla iki yıl daha uzatılabilir. 

Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir. Cumhuriyet savcısı, erteleme süresi zarfında uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını tespit etmek için yılda en az iki defa şüphelinin ilgili kuruma sevkine karar verir.

Kişinin, erteleme süresi boyunce kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi; tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması; uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması halinde dava açılır.

Uyuşturucu Madde Miktarının Önemi

Uygulamada uyuşturucu madde satın almak, kabul etmek, bulundurmak ve kullanmak ile imal, ticaret ve kullanımı kolaylaştırma gibi daha ağır cezayı gerektiren suçları birbirinden ayırmak için bazı kriterler geliştirilmiştir. Bu kriterlerin temel amacı, şüphelinin ilgili madde veya maddelerin ticaretini yapıp yapmadığını saptamaktır. Bu kriterler: madde türü, çeşitliliği, miktarı, madde yanında ekipman (hassas terazi, kantar, vs.) bulunması ve uyuşturucu bulunan yerin fiziki koşulları gibi kriterlerdir ve olayın özelliklerine göre değerlendirilmektedir. 

Uyuşturucu Suçları ile İlgili Delillerin Toplanması

Uyuşturucu madde suçlarının soruşturulmasında CMK'daki delillerin toplanması kuralları uygulanır. Kolluk kuvvetleri, uyuşturucu madde suçları ile ilgili olarak şüpheli veya sanığın gözaltına alınması, arama yapılması, el koyma gibi işlemleri yapabilir.

Sonuç

Uyuşturucu madde kullanımı, ticareti ve imali, toplum için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Bu nedenle, bu maddelerle mücadele kapsamında caydırıcılık amacıyla farklı düzenlemeler yer almaktadır. Uyuşturucu madde ile ilgili suçların işlenmesi halinde, kolluk kuvvetleri ve savcılık tarafından gerekli soruşturma işlemleri yapılarak failler cezalandırılır. Fiilin hangi kapsamda kaldığının tespiti ise, netice olarak verilecek ceza miktarları arasındaki farklar nedeniyle büyük önem taşımaktadır.