Dernek Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerinin Görevden Alınması, Derneklere Kayyım Atanması ve Dernek Faaliyetlerinin Durdurulması

Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun kapsamında kamuoyunda en çok konuşulan düzenleme, İçişleri Bakanlığı’na dernek yönetim ve denetim kurullarında görev alan kişileri görevden alma yetkisi ve mahkemeden derneğe kayyım atanması talep etme veya dernek faaliyetlerinin durdurulmasısı yetkisi verilmesidir.

Dernek Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerinin Görevden Alınması

Düzenlemeye göre:

• Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan suçlar, veya
• Türk Ceza Kanunu’nda yer alan, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti ile suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçları,

kapsamında hakkında kovuşturma başlatılmış dernek yönetim ve denetim kurulu üyeleri veya bu kişilerin yer aldıkları organın tüm üyeleri İçişleri Bakanlığı tarafından görevden uzaklaştırılabilir. Görevden uzaklaştırılma için, ilgili kişinin veya organda görev alan belli bir kişinin, belirtilen suçlar kapsamında bir kovuşturma yeterli olup kesinleşmiş mahkumiyet kararı aranmamaktadır. Bu düzenleme, özellikle hukukun temel ilkeleri arasında yer alan;

• masumiyet karinesi (herkes suçlu olduğu ispat edilene kadar suçsuzdur) ile
• suç ve cezanın şahsiliği ilkesi (kişi ancak kendi işlediği fiiller nedeniyle sorumlu tutulabilir)

ışığında eleştirilmektedir.

Kayyım Atanması

Teklif kapsamında, yukarıda açıklandığı üzere görevden uzaklaştırılan dernek yönetim ve denetim kurulu üye veya üyeleri yerine İçişleri Bakanlığı tarafından kayyım atanması talep edilebilir. Bu durumda, dernek merkezinin bulunduğu ilin valisi, görevden uzaklaştırma kararının derneğe bildirilmesiyle eş zamanlı olarak, görevden uzaklaştırılan organların yerlerine ilgili mahkemeden kayyım atanmasını ister. Mahkeme bir hafta içinde karar verir.

Dernek Faaliyetlerinin Durulması

Yukarıda açıklanan suçlar nedeniyle ilgili kişinin veya kişilerin görevden alınması durumunda, görevden almanın yeterli olmaması veya gecikmesinde sakınca bulunması nedenleriyle İçişleri Bakanlığı dernek faaliyetlerini geçici olarak durdurabilir. İçişleri Bakanlığı’nın dernek faaliyetlerinin durdurulması kararıyla birlikte mahkemeye başvurması gerekmektedir. Mahkeme, 48 saat içerisinde faaliyetten geçici alıkoymaya devam edip edilmeyeceğine yönelik karar verecektir.