20 Nisan 2020
Çalışma Alanları
Yazarlar
Kısa Çalışma Ödeneği
COVID – 19 salgını nedeniyle birçok işyerlerinde işler durma noktasına gelmiş ve birçok işyeri de belli belirsiz sürelerle kapatılmıştır. Yine de bu dönemde işveren, tam çalışma yapmayan işçilere, tam ücret ödemek durumunda kalmaktadır. Bu durum, işverenlerin nakit akışı üzerinde telafisi güç sorunlar yaratmaktadır.
Kısa çalışma ödeneği, işverenlerin nakit akışı üzerindeki baskıyı azaltabileceği gibi çalışanlar için de düzenli gelir sağlayabilecek bir araçtır. COVID – 19 salgınına karşı alınan önlemler bağlamında kısa çalışma ödeneğinin devreye alınacağına ilişkin açıklamalar ile salgın nedeniyle yapılan ödenek başvuruların kabul edilip edilmeyeceği konusundaki belirsizliği büyük ölçüde ortadan kaldırılmıştır. Söz konusu açıklamalar, işverenler için ödeneğin öncelikli bir değerlendirmeye tabi tutulmasının da önünü açmıştır.
Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?
Kısa çalışma ödeneği, salgın gibi zorlayıcı sebeplerle işyerinde çalışma sürelerinin azaltılması veya faaliyetlerin belli bir süre durdurulması halinde çalışanların ücretlerini ve genel sağlık sigortası primlerini karşılayan ödenektir.
Kısa çalışma ödeneği ile işverenler, kapsama giren çalışanlar bakımından kısaltılan çalışma süreleri için, kısaltma oranı doğrultusunda ücret ve kısmen sosyal güvenlik primi ödemesi yapmak zorunda kalmayacaktır. İşveren tarafından ödemesi durdurulan ücretin ve sosyal güvenlik primlerinin bir kısmı, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacaktır.
Kısa çalışma ödeneği ile işverenler, kapsama giren çalışanlar bakımından kısaltılan çalışma süreleri için, kısaltma oranı doğrultusunda ücret ve kısmen sosyal güvenlik primi ödemesi yapmak zorunda kalmayacaktır. İşveren tarafından ödemesi durdurulan ücretin ve sosyal güvenlik primlerinin bir kısmı, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacaktır.
Başvuru Şartları Nedir?
Covid – 19 salgını nedeniyle: (i) İşyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak en az 1/3 oranında azaltan; veya, (ii) işyerinde faaliyeti tamamen veya kısmen en az 4 hafta süre ile durduran,işverenler, kısa çalışma ödeneğine başvurabilir.
Kısa çalışma ödeneği kapsamına girmek için Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü’ne (“İŞKUR”) başvuru yapılır ve bu başvurular iş müfettişlerince değerlendirilir. İş müfettişleri tarafından uygun görülen başvurular, kısa çalışma ödeneği kapsamına alınır.
Kısa çalışma ödeneği kapsamına girmek için Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü’ne (“İŞKUR”) başvuru yapılır ve bu başvurular iş müfettişlerince değerlendirilir. İş müfettişleri tarafından uygun görülen başvurular, kısa çalışma ödeneği kapsamına alınır.
Sektörel Sınırlandırma Var mıdır?
Kısa çalışma ödeneğine başvurmak için sektörel sınırlama getirilmemiştir. Mevzuatta belirtilen şartları yerine getiren işverenler, sektörlerine bakılmaksızın başvuru yapabilirler.
Hangi Çalışanlar Faydalanır?
İşçinin, kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için: (i) başvurudan önceki son 120 gün istihdam edilmiş olması, ve (ii) son 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödenmiş olması, gerekir. Bu şartları yerine getirmeyen çalışanlar, kısa çalışma ödeneği kapsamına alınamaz.
Çalışanlara Yapılacak Ödeme Ne Kadardır? Bu Ödemenin Üst Sınırı Var Mıdır?
Kısa çalışma ödeneği uygulaması, çalışanların ücretlerinin tamamına hak kazanmasına yol açmaz. Mevzuat, hem tüm çalışanlara uygulanabilir bir tavan tutar hem de her bir çalışanın ücreti bağlamında yüzde sınırları öngörmüştür.
Çalışana ödenecek aylık kısa çalışma ödeneği bir aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez. Bu bağlamda, bu yıl için net 4.380,99 TL tutarına tekabül eden bir tavan tutar bulunmaktadır. İşverenden aldığı ücretten bağımsız olarak, kısa çalışma ödeneği kapsamına giren çalışanın İşsizlik Sigortası Fonu’ndan alabileceği en yüksek tutar 4.380,99 TL’dir.
Buna ek olarak çalışanlara ödenecek olan tutarlar, son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanır ve günlük ortalama brüt kazançlarının yüzde 60’ı oranında ödenir. Diğer bir anlatımla, tavan tutarın altında kalması şartıyla çalışan, ücretinin yüzde 60’ına tekabül eden ödeme alır.
Çalışana ödenecek aylık kısa çalışma ödeneği bir aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez. Bu bağlamda, bu yıl için net 4.380,99 TL tutarına tekabül eden bir tavan tutar bulunmaktadır. İşverenden aldığı ücretten bağımsız olarak, kısa çalışma ödeneği kapsamına giren çalışanın İşsizlik Sigortası Fonu’ndan alabileceği en yüksek tutar 4.380,99 TL’dir.
Buna ek olarak çalışanlara ödenecek olan tutarlar, son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanır ve günlük ortalama brüt kazançlarının yüzde 60’ı oranında ödenir. Diğer bir anlatımla, tavan tutarın altında kalması şartıyla çalışan, ücretinin yüzde 60’ına tekabül eden ödeme alır.
İşçinin Onayı Gerekir mi?
İşverenin kısa çalışma ödeneğine başvurmak için işçinin onayına ihtiyacı yoktur. Kısa çalışma ödeneği, faydalanmaya hak kazanan çalışanlar bakımından onayları olmasa da devreye girecektir. Ancak, kısa çalışma ödeneği kapsamına girmeyen çalışanlar bakımında işverenin yükümlülükleri eskisi gibi devam edecektir. Bu çalışanlar bakımından işverenin yükümlülükleri ve olanakları ayrıca değerlendirilmelidir.
Kısa Çalışma Ödeneği Nasıl Ödenir?
Kısa çalışma ödeneği, doğrudan ilgili çalışanın hesabına, aylık olarak her ayın beşinde, İŞKUR tarafından PTT bank aracılığıyla ödenir.
En Fazla Kaç Ay Süre Yararlanmak Mümkündür?
Her bir işveren, kısa çalışma ödeneğinden en fazla 3 ay süre ile faydalanabilir. Bu süre Cumhurbaşkanı kararı ile süre 6 aya kadar uzatılabilir. Ancak henüz uzatılmasına yönelik bir karar alınmamıştır.